Mattedialekt 

Mit e paar Gleber i der Iru
(e Gschicht uf Mattedialäkt – oder uf Mattebärndütsch, was ds glyche isch!)

„Giele, Giele, chömet!“ isch einisch ide Summerfeetsche der Lüggu zum Tych hingere cho mööge, wo mir angere gschiferet hei, was aus cheibs im Räche isch zueche-gschwemmt worde. Natuder hei mir Giele zu dere Jahreszyt nume Gschtöös u süsch nüt anne gha, o keiner Bottine. Mir hei ja nie gwüsst, öb nid der Eint oder Anger uf ds mau müess i d Iru satze u öppe e chlyne Goof ga usefische. „Der Buume Rüedu het gseit, i söü nech cho sueche, mir chönni de sobau, dass är mit dem Bschla vo de Gleber fertig sig, mit ne i d Iru ga baije.“

Natuder si mer schnadig gäge d Gärbere füre tschepft, aber der Rüedu het gseit, är sygi ersch öppe inere Schtung fertig, aber denn söuemer de mache, dass mir da syge. Jitz hei mir gratiburgeret, was mir i dere Zyt wöui mänge.

(am Schaber, nit wyt vor Schmitti, öppis beize, nämlech e Chübu vo Aggua uf die haub offeni Tür steue. Si hei am Rüedu verzapft, dass si wei der Schaber huetne. Dä het uf de Stockzähn gchropfet.)

Wo au vier Gleber vor der Schmitti gschtange sy u jede vonis syne a der Hauftere gha het, seit der Tutsche: „So Schärlu gang ne ga rüefe (är isch bimene Zwöier hocket) u wede zrugg bisch, nimsch e Satz uf di Gleber, u de techle mer gäge d Längere hingere“.

Der Schärlu isch scho uf sym Gleber obe gsy, wo der Schaber aafat poleete u mir si dür d Ängi gäge d Iru zue. Womer ufem Löiferplädu si gsi, hei mir de Gleber mit de blutte Absätz i Ranze zwickt u die si im Galopp näbem Bedli düre u der Iru na hingere. Nachem Wöschhüsi sy mir am Börtsch eine umen anger abe id Iru. Aber chum dinne, hei mir der Schärlu ghört möögge. Wo mer zrugg gnischet hei, isch der Schärlu i der Iru züüglet u sy Gleber isch ohni ihn gäge Wiudboutz hingere gcheibet. Mir natuder mit üsne Gleber zur Iru us un em angere nache. Im Auteler hinger isch dä Iuse-Iibche über ds Brüggli übere, dür d Aalag düre u gäge Gassner hingere u üs hets gwohlet. Mir hei nid gwüsst, dass die vier Gleber vo der Braui si.

Der Schtauchnebu het se i Schtau ta u dersider isch der Schärlu bis abe züüglet gsi u bi üs gschtange. U mir si au vier zrügg zur Schmitti. Der Schaber isch zum Rüedu ga schpuele, aber der Rüedu het ihm verzapft, üs chönni das nid gsi sy, mir heigi zümftig ihm ghu’ufe.

Är het gchropfet u jedem vonis e Disser tunzt.

 

Vocci zu de Gleber:

Mattedialekt - Berndeutsch

Aggua - Wasser
Auteler - Autebärg
baije - bade
Börtsch - Bord
Bottine - Schue
Disser - Zäni (Rappe)
Gärbere - Gärberegass
Iuse-Iibche - Soucheib
Iru - Aare
gcheibet - gschprunge
gchropfet glachet
Gleber - RossGnischet - gluegt
gschiferet - dasumegluegt
Gschtöss - Hose
Längere - Längmuur(wäg)
mänge - mache
natuder - natürlech
Schaber Guaför - Rasierer
schnadig - tifig/schnäu
schpuele rede
Summerfetsche - Summerferie
techle - schpringe/sekle
tschepft - gloffe
züügle - schwümme